Carol Bier
Wie telt er?
In Taking Sides, but who's counting? pleit Carol Bier voor een kritische multidisciplinaire kijk bij het bespreken van middeleeuwse Islamitische decoratieve patronen.
Ze schrijft dat Lu & Steinhardt Makovicky en Bonner veel aandacht hebben voor de betegelingen met tienhoekige symmetrie en het onderliggende veelhoekige patroon, maar wel allen het feit missen dat de toren zelf tienhoekig is en niet achthoekig. Deze misvatting is volgens Bier wijdverspreid en de geciteerde auteurs nemen hierbij kritiekloos de fouten over van eerdere publicaties. Makovicky vermeldt dat hij in 2002 de site bezocht, maar volgens Bier "is hij blijkbaar niet uitgestapt om de zijden te tellen." Ook Lu krijgt een veeg uit de pan. "Lu, die zo zorgvuldig steunt op historische foto's om zijn reconstructies uit te testen had blijkbaar niet door dat de vier zichtbare zijden op oude foto's niet bij een achthoekige toren horen."
Ze publiceert een historische foto en een getekend grondplan, beide uit 1937, die duidelijk aantonen dat de tombe tienhoekig is en volgens Bier is dit getal net cruciaal in dit gebouw.
geïntegreerde kijk
Carol Bier bepleit ook een geïntegreerde kijk op het gebouw. Moderne onderzoekers projecteren volgens haar maar al te graag hun hedendaags wiskundig verhaal van quasi kristallijne structuren op de middeleeuwse decoraties en verliezen daarbij al te gemakkelijk de historisch-culturele achtergrond uit het oog. Als tegengewicht bepleit ze een dialoog vanuit verschillende disciplines.
In The Decagonal Tomb Tower of Maragha and its Architectural Context doet ze alvast een poging om het gebouw breder historisch te situeren.
Zeer interessant is ook haar artikel: Geometry Made Manifest: Reorienting the Historiography of Ornament on the Iranian Plateau and beyond. In dit artikel gaat ze o.a. in op de link tussen de geometrische patronen en de aangebrachte teksten. De gebruikte koranverzen handelen over het zichtbare en het onzichtbare, over perfectie en zijn volgens Carol Bier niet toevallig gekozen. Vanuit onze Westerse figuratieve blik 'stellen de patronen niets voor', zodat we ze misschien iets te eenvoudig beschouwen als 'ornament'. Volgens haar staat een koranfragment als soera 59, verzen 21-21 niet toevallig op een mausoleum: "...Dit zijn de vergelijkingen (voorbeelden, patronen) die wij voor de mensen maken; misschien zullen zij nadenken. Hij is God; er is geen god dan Hij, de kenner van het verborgene en het waarneembare..." . Ook de geometrische patronen bevatten zichtbare en onzichtbare lijnen en in tal van teksten wordt de studie van de meetkunde in verband gebracht met leren kijken en begrijpen van diepere inzichten. Heel wat materiaal vind je in online gepubliceerde artikels. Achteraan dit GeoGebraboek vind je een beknopte selectie van links.
van Seltsjoeken naar Mongolen
Het wordt algemeen aanvaard dat De Gunbad-e Kabud dateert uit 1196-97 nC en daarmee volgt het een lange lijn van experimenten onder de Seltsjoeken, kort voor de inval van de Mongolen in Iran, die startte in 1219. Maragha werd daarbij veroverd in 1221.
Na verdere veroveringen keerde Hulegu Khan, kleinzoon van Dzjangis Khan, terug naar Maragha en maakte het tot hoofdstad van het Ilkanaat. Hij bouwde er een astronomisch observatorium en haalde er de knapste wetenschappers naar toe. Na de verovering van Bagdad verhuisde Hulegu zelfs de wetenschappelijke bibliotheek van Bagdad naar Maragha. Er werden nieuwe instrumenten ontwikkeld en gebruikt en Maragha werd een motor van wetenschappelijke vooruitgang.
Het merkwaardige gebouw met zijn (ongewoon) tienhoekig grondplan en zijn decoratieve motieven is daarmee zowel een eindpunt van de ontwikkelingen van de Seltsjoeken als een begin van nieuwe ontwikkelingen onder de nieuwe heersers en dat als hoofdstad, met een sterke concentratie van wetenschappelijke en culturele kennis en achtergrond.
niet enkel wandpanelen
Carol Bier gaat niet enkel in op de decoratie van de wandpanelen, maar focust ook op de timpanen en zwikken boven deze panelen. In de bovenste zwik onderscheidt ze drie boven elkaar liggende lijnpatronen die elk 5-, 6- en 7-puntige sterren vormen (zie ook onderaan in de applet).
In de onderste zwikken rondom muquarnas vind je dan weer (deels) overlappende veelhoeken met ingeschreven sterren: van boven naar onder een 8-puntige ster binnen een achthoek, een 9-puntige binnen een negenhoek en een 10-puntige ster binnen een tienhoek.
Klik op de aanvinkvakjes en ontdek de 5-, 6-, 7-, 8-, 9- en 10-puntige sterren
Lezing van Carol Bier in het Metropolitan Museum of Arts in New York
Online
Nog meer links ivm Carol Bier vind je op https://works.bepress.com/carol_bier/